BEZPIECZEŃSTWO MASZYN. JAK UZYSKAĆ CERTYFIKAT ZGODNOŚCI?
W ostatnich latach nastąpił znaczny wzrost świadomości w kwestii bezpieczeństwa produkcji i zastosowania maszyn zarówno u ich producentów jak i użytkowników.
Bezpieczeństwo maszyn jest bardzo szerokim i złożonym zagadnieniem, które ewoluuje wraz z rozwojem technologii. Zmiany dotyczą zarówno procesów projektowania i wytwarzania maszyn jak i procedur ich użytkowania. W tym miejscu obalamy jeden z podstawowych mitów mówiący o tym, że to pracownik odpowiada za bezpieczne stanowisko pracy i za bezpieczne użytkowanie maszyny. To zdecydowanie bardziej złożony proces, zakładający identyfikację i ocenę wszystkich potencjalnych zagrożeń.
Warto zaznaczyć, że mimo wyraźnego spadku ogólnego wskaźnika wypadkowości w pracy w latach 2016-2018 (dane GUS*), aż o 12,6 % wzrosła wypadkowość ze skutkiem śmiertelnym. Najwięcej śmiertelnych wypadków zdarza się przy maszynach. Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy, najczęstszą przyczyną wypadków przy pracy z użyciem maszyn jest zła organizacja przy stanowisku pracy. Z czego to wynika? Głównie z braku wiedzy (tu warto podkreślić brak wiedzy zarówno wśród pracowników jak i pracodawców) nt. odpowiedniego zabezpieczenia maszyny, z błędów ludzkich ale także – z przyczyn spowodowanych wadami technicznymi maszyn i brakiem spełnienia podstawowych wymagań bezpieczeństwa względem urządzeń przemysłowych.
Wszystkie kraje uprzemysłowione i rozwijające się w celu ochrony pracowników ustalają swoje wymagania prawne, zarówno w zakresie wytwarzania maszyn, jak i ich użytkowania. W Unii Europejskiej obowiązuje termin zwany „Europejską koncepcją zapewnienia bezpieczeństwa przy maszynach”. Jest to koncepcja regulowana przez liczne dyrektywy Komisji Europejskiej. Koncepcję tę realizują dwie podstawowe grupy dyrektyw dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Pierwszą z nich są Dyrektywy Nowego Podejścia (tzw. ekonomiczne) dotyczące projektowania, wytwarzania i wprowadzania do obrotu maszyn i innych wyrobów, wydawane w celu zapewnienia możliwie najwyższego poziomu ich bezpieczeństwa. Podstawową dyrektywą z tej grupy dotyczącą maszyn jest obecnie dyrektywa 2006/42/WE z 17 maja 2006 r. w sprawie w sprawie maszyn zwana potocznie Dyrektywą Maszynową. Drugą grupę stanowią dyrektywy tzw. społeczne, określające minimalne wymagania jakie powinny być zapewnione pracownikom podczas pracy. Do podstawowych dyrektyw społecznych należy dyrektywa ramowa 89/391/EWG i wydane na jej podstawie (art. 16 p. 1) dyrektywy szczegółowe w tym dyrektywa 2009/104/WE z 16 września 2009 r. dotycząca minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczas pracy zwana potocznie Dyrektywą Narzędziową.
Obserwując utrzymujący się od kilku lat wzrost zainteresowania wykonaniem audytów maszyn oraz bazując na już udzielonym przez Bureau Veritas wsparciu dla producentów oraz użytkowników maszyn w Polsce, możemy jednoznacznie potwierdzić wzrost świadomości dotyczącej bezpieczeństwa maszyn na rynku polskim. Potwierdza to również rosnąca liczba uczestników branżowych szkoleń, warsztatów z zakresu BHP i bezpieczeństwa użytkowania maszyn. Poza stawianymi przed producentami i pracodawcami wymogami prawnymi wpływa na to niewątpliwie także aspekt ekonomiczny.
* Wstępne dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy w 2017 r. pokazują, że mimo nieznacznego zmniejszenia się ogólnego wskaźnika wypadkowości (z 7,07 w 2016 r. do 6,84 w 2017r.), to w poszczególnych kategoriach nastąpił wzrost w stosunku do roku 2016. Spośród 88 330 poszkodowanych ogółem, 87 400 osób uległo wypadkom przy pracy ze skutkiem lekkim (o 0,2 % więcej niż w 2016 r.), 661 osób – wypadkom z ciężkimi obrażeniami ciała (analogicznie o 42,5 % więcej), wypadkom śmiertelnym – aż 269 osób (tj. o 12,6 % więcej niż w 2016 r.).
CUBE SYSTEMS
Pracodawca oraz osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo w zakładzie ponoszą konsekwencje wypadków przy pracy, łącznie z odpowiedzialnością karną i bardzo wysokimi zadośćuczynieniami finansowymi, sięgającymi często setek tysięcy złotych odszkodowań z powództw cywilnych. Orzeczenia sądów dotyczą pracodawców, osób kierujących pracownikami od poziomu wyższego kierownictwa na mistrzach i brygadzistach kończąc. Personel odpowiednich działów zajmujących się Utrzymaniem Ruchu także jest pociągany do odpowiedzialności, jeśli ma w zakresie obowiązków odpowiedzialność za bezpieczeństwo. Dlatego warto uczulać te działy i wszystkie inne służby, że skoro są odpowiedzialni to w ich bezpośrednim interesie jest zapewnienie spełnienia wszystkich zasad, tzn. udokumentowanie oceny ryzyka i na tej podstawie dobór środków ochronnych.
Artykuł powstał we współpracy z dostawcą rozwiązań dla przemysłu - CUBE SYSTEMS.
Czytaj więcej na temat oceny bezpieczeństwa maszyn oraz oznakowania CE