Zbieranie danych w grupie kapitałowej

Raportowanie informacji na temat śladu węglowego staje się coraz istotniejszym elementem sprawozdawczości korporacyjnej. Aby zapewnić wiarygodność i porównywalność prezentowanych danych, należy stosować uznane standardy i metodologie, takie jak ESRS (European Sustainability Reporting Standards) oraz GHG Protocol. Podejście do zbierania danych emisyjnych wymaga szczególnej uwagi. 
 

Jak ustalić granice organizacyjne dla Grupy Kapitałowej?

Zgodnie z GHG Protocol, pierwszym krokiem jest ustalenie granic organizacyjnych dla danej grupy kapitałowej. Oznacza to określenie, które spółki wchodzące w skład grupy należy uwzględnić w raportowaniu. 

Według GHG Protocol wyróżniamy 2 kryteria konsolidacji wyników. Kryterium konsolidacji według udziałów oraz według kontroli finansowej lub operacyjnej.  W przypadku konsolidacji wyników po udziałach spółka raportuje emisje gazów cieplarnianych z działalności podmiotów zależnych według swojego udziału w kapitale własnym. Udział w kapitale odzwierciedla interes gospodarczy, czyli zakres praw, jakie spółka ma do ryzyka i korzyści wynikających z jej działalności. W przypadku kryterium kontroli – firma raportuje w swoim sprawozdaniu 100% emisji gazów cieplarnianych pomiotów, nad którymi sprawuje kontrolę operacyjną lub finansową. 

Zgodnie z wymaganiami ESRS grupy powinny stosować konsolidację według kryterium kontroli operacyjnej. 

W przypadku zgłoszenia emisji gazów cieplarnianych jednostek stowarzyszonych, wspólnych przedsięwzięć, nieskonsolidowanych jednostek zależnych - jednostka konsoliduje 100 % emisji gazów cieplarnianych podmiotów, nad którymi sprawuje kontrolę operacyjną. Jeżeli jednostka sprawuje określoną w umowie kontrolę operacyjną w niepełnym wymiarze czasu, konsoliduje 100 % gazów cieplarnianych wyemitowanych w czasie sprawowania kontroli operacyjnej. 

Ustalone granice organizacyjne powinny zostać jasno wskazane i opisane w raporcie.

Skąd pozyskać wskaźniki emisji do realizacji obliczeń?

Kluczowym elementem obliczeń śladu węglowego jest dobór wskaźników emisji, które należy pozyskać z wiarygodnych źródeł. W pierwszej kolejności warto skorzystać z baz danych udostępnianych przez rządowe agendy lub organizacje branżowe. 

Najczęściej stosowane bazy danych to:

• KOBiZE (Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami), 
• DEFRA (Department for Enviromenta Food & Rural Affairs), 
• EEA (European Enviromental Agency), IEA (International Energy Agency), 
• IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), 
• Ecoinvent, 
• ADEME (Agence de la Transition Ecologique), 
• climatiq. 

Można również wykorzystywać wskaźniki z raportów firm doradczych lub naukowych analiz. Ważne, aby wskaźniki były odpowiednie do specyfiki działalności danej spółki oraz geograficznego obszaru jej działania.
 

Które dane do obliczeń znajdują się w jednostce dominującej, a które należy pozyskać bezpośrednio od spółek zależnych? 

W grupie kapitałowej dane do obliczeń emisji mogą znajdować się zarówno w jednostce dominującej, jak i w spółkach zależnych. Proces zbierania danych należy rozpocząć od identyfikacji wszystkich źródeł emisji, kolejnym krokiem jest identyfikacja działów a następnie osób odpowiedzialnych za gromadzenie danych. 

Kolejnym krokiem jest ustalenie metody zbierania i zarzadzania danymi. I to właśnie od tej metody zależy skąd będziemy pozyskiwać dane. Jednostka dominująca powinna dążyć do pozyskania danych bezpośrednio od spółek zależnych, aby zapewnić ich wiarygodność i aktualność.

Czy można zastosować szacunki dla spółek zależnych?

Priorytetem powinny być rzeczywiste, zmierzone dane dotyczące zużycia i emisji gazów cieplarnianych. Jeśli takie dane nie są dostępne, organizacje mogą sięgać po szacunki oparte na wiarygodnych źródłach, takich jak literatura naukowa, bazy danych emisji lub dane referencyjne z podobnych podmiotów. Kluczowe jest, aby organizacje dokładnie udokumentowały i uzasadniły użyte szacunki, wskazując źródła danych i przyjęte założenia. 

W jaki sposób dokonać szacowania danych i jak długo można korzystać z szacunków

Szacunki można przeprowadzać na kilka sposobów. Po pierwsze poprzez wykorzystanie danych referencyjnych np.; jeśli brakuje danych dla konkretnego źródła emisji, można wykorzystać dane referencyjne dla podobnej grupy produktów z innych procesów czy branż. Istnieją różne bazy danych i opracowania naukowe, które zawierają wartości referencyjne dla wielu kategorii emisji, które mogą posłużyć do uzupełnienia brakujących danych. 

Kolejnym sposobem jest modelowanie i ekstrapolacja, gdzie w przypadku braku danych historycznych można spróbować modelować emisje na podstawie innych dostępnych informacji, takich jak poziomy produkcji, zużycie surowców czy dane technologiczne. Może to wymagać zastosowania założeń i współczynników, które należy odpowiednio zweryfikować i uzasadnić. 

Innym sposobem jest wykorzystanie wiedzy eksperckiej, gdzie bazując na doświadczeniu konsultant jest w stanie podać parametry adekwatne do działalności organizacji. Ostatnim najczęściej używanym sposobem jest zastosowanie współczynników zużyć skorelowanych z posiadaną daną np.; szacowanie zużycia energii w oparciu o powierzchnie, gdzie na podstawie innych spółek, lokalizacji posiadających dane, dostępnych statystyk lub źródeł literaturowych opracowywany jest współczynnik zużycia, który pozwala na oszacowanie brakujących danych. 

Ważne jest, aby w przypadku stosowania szacowanych danych, jasno to zaznaczyć i wyjaśnić założenia oraz ograniczenia zastosowanej metody. 

Organizacje powinny ocenić i podać poziom niepewności związany z zastosowanymi szacunkami. Tam, gdzie to możliwe, należy przeprowadzić weryfikację szacunków poprzez porównanie z rzeczywistymi danymi lub innymi niezależnymi źródłami. Szacowanie danych powinno być traktowane jako uzupełnienie, a nie zastąpienie rzeczywistych danych, o ile to możliwe. Docelowo organizacje powinny dążyć do zmniejszania udziału szacunków w obliczeniach śladu węglowego i stopniowo zastępować je rzeczywistymi danymi pomiarowymi. Jest to kluczowe dla poprawy jakości raportowanych informacji. Jednak jeśli nadal nie jest to możliwe, stosowanie szacunków może być prowadzone tak długo jak jest to transparentnie komunikowane, a przyjęte założenia są nadal aktualne.

AUTORKA I EKSPERTKA BUREAU VERITAS: